Intensywne opady deszczu i powodzie błyskawiczne coraz częściej dotykają polskie miasta. Jednym ze sposobów radzenia sobie z nadmiarem wody są zbiorniki na deszczówkę, które mogą łagodzić skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych.
W dobie zmian klimatycznych i coraz częściej powtarzających się ekstremalnych zjawisk pogodowych efektywność gospodarowania wodą – zwłaszcza opadową – jest jednym z najważniejszych wyzwań dla gospodarzy miast. Intensywne ulewy z jednej strony i długie susze z drugiej wymuszają znalezienie rozwiązań umożliwiających zbieranie i magazynowanie nadmiaru wody oraz jej wykorzystanie do różnych celów. Taką technologią jest zbiornik na deszczówkę. W miastach konstrukcje tego typu pojawiają się coraz częściej. Jakie są ich praktyczne zastosowania? Jak wpływają na działanie i bezpieczeństwo terenów zurbanizowanych?
Deszczówka w miastach – zbiorniki i systemy retencji
Jednym z najłatwiej zauważalnych w polskich miastach skutków zmian klimatu są tzw. powodzie błyskawiczne (ang. flash floods). To szczególnie niebezpieczny rodzaj powodzi, występujący nagle, w krótkim czasie po intensywnych opadach deszczu. Ich nieprzewidywalność oraz gwałtowność czynią z nich poważne zagrożenie dla życia i mienia. Szczególnie groźne okazują się na obszarach zurbanizowanych, gdzie odpływ wody jest utrudniony przez betonowe i asfaltowe nawierzchnie.
Powodzie błyskawiczne niosą ze sobą wiele niebezpieczeństw. Woda płynąca z prędkością 15 km/h ma siłę wiatru wiejącego z huraganową prędkością – może więc łatwo może porwać dorosłą osobę lub uszkodzić pojazdy i elementy infrastruktury. Dodatkowe zagrożenia to powalone linie wysokiego napięcia, rozlane płyny oraz uszkodzenia nawierzchni dróg.
Dużą rolę w łagodzeniu skutków powodzi błyskawicznych odgrywa efektywnie działająca kanalizacja burzowa. Standardowe systemy oparte na wąskich kanałach okazują się jednak niewystarczające w obliczu intensywnych deszczów notowanych w ostatnich latach. Odpowiednią wydajność zapewniają natomiast systemy wykorzystujące podziemne zbiorniki na deszczówkę.
Rola zbiornika na deszczówkę w gospodarowaniu wodą
Skuteczność systemu zbiorników na deszczówkę w mieście w największej mierze zależy od jego projektu – a konkretnie rozmieszczenia i pojemności zbiorników. O ile instalacja jest dostosowana do lokalnych uwarunkowań, może odebrać znaczną większość wody opadowej i skutecznie zapobiegać podtopieniom. Równie ważna jest funkcja magazynowania deszczówki w zbiornikach. W okresach suszy może ona być wykorzystana przez służby komunalne do takich zadań jak zmywanie ulic, podlewanie miejskiej zieleni, uzupełnianie wody w parkowych oczkach lub czyszczenie sieci kanalizacyjnej.
Pierwszy taki system w Polsce już teraz działa w Bydgoszczy. Przedstawiciele samorządu deklarują, że rocznie jest on w stanie przechwycić nawet 30 milionów litrów wody opadowej. 38 zbiorników na deszczówkę w mieście rozlokowanych są równomiernie, a sama instalacja ma być w kolejnych latach rozbudowywana. Testy w praktyce system przeszedł podczas tegorocznych ulew – w Bydgoszczy nie odnotowano żadnych poważnych podtopień.
Zbiorniki na deszczówkę jako prywatne inwestycje
Podziemne zbiorniki na deszczówkę są nie tylko częścią dużych projektów infrastrukturalnych, ale też przedmiotem prywatnych inwestycji. Skutecznie zapobiegają podtopieniom, co ma duże znaczenie na posesjach użytkowanych przemysłowo, gdzie utwardzona nawierzchnia utrudnia odpływ wody w razie ulewnych deszczów. Zbiorniki umieszczone pod ziemią nie zajmują cennej przestrzeni na posesji, umożliwiając swobodniejsze zagospodarowanie terenu.
Woda deszczowa zgromadzona w zbiorniku może być wykorzystywana do różnych celów – np. utrzymania terenów zielonych, a po uzdatnieniu także w niektórych procesach gospodarczych. Instalacja podziemnego zbiornika na deszczówkę może ponadto pomóc w obniżeniu podatku od deszczu.
Jak widać, montaż zbiorników na deszczówkę korzystnie wpływa na efektywność gospodarowania wodą opadową w miastach. Dzięki możliwości odbioru dużych ilości deszczówki, skutecznie zapobiegają one podtopieniom, które podczas ulew zagrażają terenom zurbanizowanym. Magazynowanie wody i możliwość jej wykorzystania do prac gospodarskich chroni zaś przed skutkami suszy i zmniejsza koszty utrzymania miejskiej infrastruktury, takiej jak kanalizacja, drogi czy zieleń urządzona.
